Somatic Experiencing
Lichaamsgerichte traumabehandeling
Somatic Experiencing is een lichaamsgerichte benadering van traumabehandeling. In verbale therapievormen blijft de fysiologie, dus de processen in het autonome zenuwstelsel, die gepaard gaan met traumatische ervaringen vaak onderbelicht. In SE ligt juist daar de focus.
Om te begrijpen waarom het lichaam een belangrijk element is in het onstaan van trauma en dus ook in de oplossing ervan kan je je inleven in de volgende situatie. Iedereen kent wel de schrik die plotseling door je lijf kan schieten bij een onverwachte onprettig incident. Als er bijvoorbeeld plotseling een auto voor je langs scheurt en je nog net op tijd weg kan springen.
De adrenaline die er voor zorgde dat je jezelf op tijd in veiligheid kon brengen raast nog even door je lijf. Na verloop van tijd zakt dat, doe je je verhaal bij iemand en kan je weer over tot de orde van de dag.
Helaas is het niet altijd vanzelfsprekend dat het stressnivo zakt na een nare ervaring. Dat geldt zeker voor plotselinge gebeurtenissen zoals een val, een ongeluk, medische ingrepen, een beroving, verkrachting of een natuurramp. Dit zijn ervaringen die deze ‘overlevingsenergie’ direct mobiliseren. Maar de zintuigelijke prikkels en emoties kunnen zo overspoelend zijn, dat die energie ook vast kan komen te zitten. Zelfs als je goed (genoeg) hebt overleefd.
De genoemde prikkeling van het autonome zenuwstelsel kan op die manier leiden tot een overprikkeling, die op zijn beurt weer leidt tot een continu hoog stressnivo, constante alertheid, klaar om tot actie over te gaan.
Maar het kan ook leiden tot een ogenschijnlijke kalmte, waarbij iemand zelf een gevoelloosheid kan ervaren, een leegte, een niet helemaal aanwezig zijn, een verstarring.
Beide vormen worden begrijpelijk als je kijkt naar de overlevingsstrategieën van een dier: vechten, vluchten of bevriezen. Op zich evolutionair gezien gezonde systemen. Als een dier weet dat het niet meer kan vluchten of vechten, zal het bevriezen of ‘voor dood gaan liggen’, omdat dat op dat moment de beste overlevingskansen biedt.
Mensen hebben echter niet meer altijd de manieren voorhanden die dieren in de vrije natuur nog wel tot hun beschikking hebben om de opgebouwde energie kwijt te raken direct na de ‘aanval’. De energie die het zenuwstelsel had aangezet om zich voor te bereiden op actie en de bevriezing die in sommige gevallen nodig was, blijft als het ware opgesloten in het lichaam. Uit de laatste wetenschappelijke bevindingen wordt steeds duidelijker hoe groot de rol is van het zenuwstelsel in het ontstaan van trauma.
Door lichamelijke sensaties op te sporen kan het lichaam alsnog bewegingen afmaken die tijdens de plotselinge of overweldigende ervaring niet mogelijk waren. Op die manier kan de spanning afvloeien en gaat je algemene spanningsnivo naar beneden.
Om dit op een manier te doen die in het hier-en- nu veilig is voor je lichaam en je autonome zenuwstelsel, wordt gebruik gemaakt van hulpbronnen. Dit kan van alles zijn: natuur, prettige herinneringen, je voeten op de grond voelen, de gedachte aan mensen die belangrijk voor je zijn etc. Juist de afwisseling tussen aandacht voor onprettige en prettige gevoelens maakt dat je iets kan verwerken en er geen herhaling ontstaat van het trauma of de nare ervaring. In eerste instantie is het belangrijk te ervaren hoe je je onrust en emoties kan reguleren en daarmee stabiliseren. Vanuit die plek is er ruimte voor vewerking.
De overprikkeling of onderkoeldheid zijn niet alleen een reactie op een plotselinge gebeurtenis, maar kunnen ook het gevolg zijn van langdurige nare ervaringen. Ook als die al lang geleden hebben plaats gevonden.
Te denken valt aan te weinig of teveel ruimte gekregen hebben in bepaalde ontwikkelingsfasen, overlijden van naasten, verbale of fysieke mishandeling, gepest worden, emotionele verwaarlozing of sexueel misbruik,. Vaak weet je niet wat de oorzaak van je onrust of ongemak is. Dat is ook niet noodzakelijk om er toch mee aan de slag te kunnen in deze therapievorm.
Iedereen is in meer of mindere mate getraumatiseerd. Dat hoort bij het leven. En voor een ieder is het een uitdaging om daar een weg mee te vinden. SE is een respectvolle lichaamsgerichte benadering voor de behandeling van trauma en biedt mogelijkheid tot werkelijk nieuwe ervaringen in jezelf, zowel aan de kant van rust als van levendigheid.
Voor meer informatie over SE: www.traumahealing.nl